Schreeuw om Leven checkt NRC – Interview Rebecca Gomperts: kritiekloos en kort door de bocht
20-12-2020
Afgelopen week werd Rebecca Gomperts geïnterviewd door NRC Handelsblad. Schreeuw om Leven komt ook voorbij in het artikel. Het leek ons zinvol om een aantal uitingen langs te gaan en deze te voorzien van commentaar.
“… Women on Web, waar via een digitaal consult per post de abortuspil wordt geregeld …"
Over het werk van haar project, Women on Web, zegt Gomperts dat vrouwen na een digitaal consult de abortuspil krijgen toegestuurd. Hier verwacht je een scherpe vraag van de journalist, aangezien dit (Telemedicine) een vrij onbekend fenomeen is. Hoe weet je bijvoorbeeld zeker hoe ver de vrouw zwanger is? Hiermee is het gevaar aanwezig dat iemand abortuspillen krijgt na de negen weken waarvan de Stichting Samenwerkende Abortusklinieken Nederland zegt dat dit gevaarlijk kan zijn. De lezer wordt hier een kans ontnomen om kritisch te kijken naar deze work-around vorm van medische "zorg".
“Binnen het boeddhisme is dankzij de dalai lama abortus toegestaan.”
Het kan zijn dat de Dalai Lama van gedachten is veranderd, maar het enige dat wij nog steeds kunnen vinden is dat hij alleen uitzonderingen accepteert voor gehandicapte kinderen of serieuze problemen voor de ouders. Daarnaast heeft hij altijd gezegd dat het vanuit een Boeddhistisch oogpunt een daad van doding is en dus negatief.1 Het is zelfs een kwalijke daad die indruist tegen de zelfopgelegde eed van hun nonnen en monniken.2 Strikt genomen zou je dan alsnog kunnen spreken van het toestaan van abortus, maar dit is wel relatief beperkt.
“Het gaat er bij religies en samenlevingen ook om hoe er gekeken wordt naar de rol van de vrouw in het algemeen.”
Bij het vorige stuk hebben we laten zien dat het in het Boeddhisme gaat om een zienswijze waarin abortus een vreselijke daad is. Dit staat los van de positie van de vrouw. Hetzelfde geldt voor het Hindoeïsme waarin over het algemeen negatief wordt gekeken naar abortus. Wat bij deze religies – maar ook bij de Islam – opvalt is dat het belangrijk is wanneer de ziel zich verbindt aan haar biologische omhulsel. In tegenstelling tot wat Gomperts beweert, gaat het daarbij dus niet over de rol van de vrouw, hetgeen een nogal hardnekkige mythe is die de pro-choice beweging kennelijk graag in stand houdt omdat dit het eigen gelijk zoveel kracht bij kan zetten. Het is echter een belediging in de richting van de aanhangers van deze religies, omdat zij in het hoekje worden gezet van vrouwonvriendelijkheid. Dat laatste is sowieso iets waar religies vrijwel altijd gebruik van maken, aldus Gomperts.
“Er is alleen maar de persoonlijke beleving die ertoe doet. Ik kan ontzettend goed begrijpen dat als iemand ervan uit gaat dat het leven begint vanaf de conceptie, en dan bedoel ik beschermwaardig leven, dat zo iemand daarom vindt dat ten koste van alles moet worden voorkomen dat vrouwen een abortus ondergaan. Omdat dat zo’n fundamenteel ander uitgangspunt is dan waar ik voor sta, zijn dat werelden die nooit bij elkaar zullen komen.”
Hiermee lijkt Gomperts te benadrukken dat zij vooral wil dat mensen voor zichzelf bepalen wanneer het menselijk leven begint en of abortus moreel verantwoord is. Dit is een belangrijke denkfout, omdat de pro-choice beweging aan deze redenering haar zogenaamde neutraliteit ontleent. De beweging is neutraal omdat zij willen dat iedereen zelf mag kiezen. Maar daarmee wordt niet verteld hoe pro-choice het ethische dilemma beslecht. Is het nu wel of niet moreel verantwoord? De pro-choice beweging vindt van wel en is derhalve niet neutraal als het gaat om abortus.
Maar het belangrijkste probleem met deze stelling is dat hiermee wordt gezegd dat we van persoonlijke meningen mogen laten afhangen wie er recht hebben op mensenrechten en wie niet. Dit is ontzettend gevaarlijk en heeft de mensheid al zo vaak gebracht bij vreselijke misstanden op gebied van mensenrechten. Biologische feiten dienen te bepalen wie mensenrechten hebben. Ongeboren mensen zijn, vanaf de bevruchting, wetenschappelijk gezien menselijke wezens. Alle latere momenten waarop dit wezen opeens echt mens zou worden of mensenrechten verwerft, zijn gebaseerd op arbitraire criteria waarover pro-choice het intern nog nooit helemaal eens werd.
“Wanneer je voor klinieken gaat staan, is dat intimiderend en voor de beleving van vrouwen die de abortus moeten ondergaan ook traumatiserend. Je mag niet iets doen waardoor een medische behandeling traumatisch wordt, dat wordt bij geen enkele andere medische behandeling getolereerd.”
De abortusarts geeft hier aan dat een pro-lifedemonstrant die voor een abortuscentrum gaat staan altijd intimideert en altijd alle vrouwen traumatiseert. Het ligt voor de hand om mevrouw Gomperts te vragen of de vrouwen die nu hun kindje in hun armen hebben, doordat ze zijn aangesproken voor een abortuscentrum, ook geïntimideerd en getraumatiseerd zijn. Het tegendeel is natuurlijk waar. Dit alleen al ondermijnt haar veel te algemene uitspraak. Maar we lezen hierin ook de aanname dat vrouwen die uiteindelijk wel voor abortus kiezen zeker geïntimideerd en getraumatiseerd zullen zijn door pro-lifedemonstranten voor de deur. Ook dit is natuurlijk niet waar, omdat het afhangt van de manier van aanspreken. Wanneer een vrouw wordt toegeschreeuwd en verwijten wordt gemaakt, zal dit ongetwijfeld intimiderend en traumatiserend zijn. Maar dat is niet de werkwijze van de meeste (zo niet alle) pro-life organisaties die tijdens deze demonstraties worden vertegenwoordigd. Deze uitspraak is dan ook veel te kort door de bocht.
Journalist: Is het wel alleen politieke onwil? Als je ziet dat een organisatie als ‘Schreeuw om leven’ steeds meer donaties krijgt, dan…
Gomperts: „Ja, ze halen meer geld op dan wij, absoluut…”
Wij hebben geen inzage in de financiën van Women on Waves en Women on Web, maar weten wel dat wij geen boot kunnen bekostigen die over de wereldzeeën vaart om onze boodschap te verkondigen, laat staan waarmee we medische handelingen zouden kunnen uitvoeren. Dus in hoeverre deze uitspraak klopt: het laat zich raden. Wel is het een feit dat de pro-choice beweging als geheel tig keren “rijker” is dan de pro-life beweging. Alleen al een initiatief van Lilianne Ploumen (PvdA) bracht in korte tijd honderden miljoenen op. Abortusklinieken en stichtingen van abortusvoorstanders wereldwijd worden met veel geld in leven gehouden door pro-choice miljonairs zoals Bill Gates en de heren Hewlett en Packard. Het moederbedrijf van het Amerikaanse Planned Parenthood doneert aan de Rutgers stichting, et cetera.
Kijk, er is geen detail. Er zijn maar twee posities: of je gaat ervan uit dat de foetus beschermwaardig leven is en dan ben je tegen alle abortussen, ook als iemand zwanger is geworden na een verkrachting, incest of als het leven of de gezondheid van de vrouw gevaar loopt. Dat is namelijk de consequentie zodra je zegt dat de foetus beschermwaardig is. Met hoe die zwangerschap tot stand is gekomen, heeft de foetus niks te maken. De morele status van die foetus blijft hetzelfde. (onderstreping is van ons)
Hier laat mevrouw Gomperts zien dat ze goed begrijpt vanuit welke vertrekpunten pro-life en pro-choice organisaties handelen. Indirect geeft ze hiermee toe dat beide kampen niet neutraal genoemd kunnen worden, iets wat nog weleens beweerd wordt van de pro-choice positie. Ze maakt wel een licht karikatuur van onze positie, als ze daarop doelde, waar het gaat om de gevallen waarin het leven van de vrouw in gevaar is. Hier zijn er twee scenario's.
In het eerste scenario is het leven van de vrouw in accuut gevaar en zal het kind sowieso sterven wanneer de vrouw sterft. De zwangerschap niet beëindigen zou dan betekenen dat er twee doden te betreuren zijn. Uiteraard is het beëindigen van de zwangerschap in zo'n geval legitiem. Dit soort accute nood komt echter zelden voor.
Het tweede scenario betreft een situatie waarin de vrouw een behandeling nodig heeft om haar leven te redden, die tegelijkertijd het kind zal doden. Denk bijvoorbeeld aan middelen en methoden ter bestrijding van kanker. In die gevallen lijkt het ons dat het aan de vrouw is om te bepalen wat de voorkeur heeft. Zij kan kiezen om de behandeling te nemen of om het risico te aanvaarden en de behandeling uit te stellen tot na de geboorte van het kind. Hierbij valt in sommige gevallen te overwegen dat de vrouw bij sterfte ook het leven van haar kind niet meer in stand kan houden, mits dit kind nog niet levensvatbaar is.
“Zie jij ‘Schreeuw om leven’ als vrijheid van meningsuiting of vind je dat wanneer er bij mensen plastic foetussen door brievenbussen worden geduwd, er een grens wordt overschreden?”
Tot slot gaat het hier alleen om een vraag van de journaliste. Hier wordt een bekende mythe wederom herkauwd. De media heeft dit verhaal zelf verzonnen door ooit een aantal ongefundeerde aannames te doen. Maar Schreeuw om Leven heeft nooit plastic modelletjes door brievenbussen gedaan. Ook is daartoe nooit opdracht gegeven. Het kan wel zijn dat het is gebeurd, die geluiden hebben wij ook gehoord, maar dat wil niet zeggen dat Schreeuw om Leven hier iets mee te maken had. Deze modelletjes worden door ons gratis verstrekt en kunnen dus door iedereen worden gebruikt voor dit soort acties, terwijl we daar zelf niet achter staan en ons daarvan distantieren.
Hartelijk dank voor het lezen van dit artikel!
Dank voor uw gebed en donatie!
Voetnoten
1 BBC 2009; ‘Buddhism and abortion’; link
2 Keown, Damien; ‘Buddhism and Abortion’; Macmillan Press Ltd 1998; p. 216
