Ontwikkelingen rondom embryokweek
24-03-2023
Misschien dreigt het ongeboren leven in Nederland wel een groter gevaar dan abortus. Dat jaarlijks van ruim dertigduizend ongeboren kinderen het leven wordt beëindigd, is velen onder ons wel bekend. Laten we er ondanks dit getal dat stabiliseert er nooit aan wennen. Maar nog even en dan zet de politiek middels vernieuwde wetgeving de deur open voor het kweken van embryo’s ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek.
Dit is, aldus wetenschappers, nodig omdat de hoeveelheid ‘restembryo’s’ na IVF-toepassing ‘onvoldoende’ is. Deze embryo’s zijn gewild voor wetenschappelijk onderzoek dat onder meer gericht is op het verbeteren van voortplantingstechnieken (zoals het vergroten van de slagingskans bij IVF) en onderzoek naar mogelijkheden voor ziektebehandelingen. IVF staat voor in-vitro-fertilisatie: ‘in-glas-bevruchting’. De samensmelting van een mannelijke zaadcel en een vrouwelijke eicel vindt plaats in het laboratorium waardoor er een vroeg embryo ontstaat dat in de baarmoeder van de vrouw wordt geplaatst, ingevroren voor later gebruik. Een kleine twintig procent van de geplaatste embryo’s leidt tot doorgaande zwangerschap. Het is daarom te begrijpen dat men dit slagingspercentage wil verhogen. Echtparen die via de natuurlijke weg geen of moeizaam kinderen krijgen, hebben na onderzoek met gekweekte embryo’s een hogere kans op de vervulling van hun kinderwens. Onderzoek met behulp van zogenoemde ‘restembryo’s’ na een IVF-behandeling voldoet niet. Er zijn meer embryo’s nodig. Daarom rijst de vraag naar het kweken van embryo’s, gericht op onderzoek. De doelen zijn nobel, maar heiligen deze doelen het middel van de embryokweek? Wat mij betreft niet. Waarom niet?
Het grote bezwaar tegen het kweken van embryo’s is het louter instrumenteel gebruik van menselijke embryo’s. Na gebruik van de embryocellen voor onderzoek worden de embryo’s immers vernietigd. Men creëert dus bewust leven, niet met het doel om het te laten volgroeien en te ontplooien, maar om te onderzoeken. Na het onderzoek is het menselijk leven niet langer meer nuttig en wordt het verdelgd. Als we zonde definiëren als ‘doel missen’, vinden we hier een pijnlijk voorbeeld. Embryokweek conflicteert met de belijdenis dat leven er is omdat God het wil en dat de mens leeft tot eer van de Schepper. Maar niet alleen de relatie Schepper-schepsel wordt verstoord (Psalm 139), ook de intermenselijke verhoudingen zijn zoek. De mens is een relationeel wezen, maar daarvan is in het proces van embryokweek-onderzoek-vernietiging weinig sprake. We weten dat nieuw leven bij een goede ontwikkeling binnen 48 uur communiceert met de moeder (‘early pregnancy factor’). Alleen hiervan kan al geen sprake zijn bij deze ontwikkeling. Menselijk leven is relationeel leven. Ontwikkelingen die dit niet bevorderen maar juist negeren, dienen ontmoedigd te worden.
De vraag naar embryokweek ten behoeve van onderzoek stelt ook reformatorisch Nederland voor een kritische vraag. Kinderen zijn een zegen, een ‘erfdeel des Heeren’ (Psalm 127:3). Daarom is het voor veel echtparen zo’n rauwe pijn als de kinderwens onvervuld blijft. Wie daar geen weet van heeft, kan zich die (veelal verborgen) pijn zich nauwelijks indenken. Het is begrijpelijk dat daarom wordt gekeken naar de mogelijkheid van kunstmatige bevruchting, dat overigens voor beide echtelieden, maar vooral voor de vrouw, een ingrijpend traject is. Maar zijn kinderen onder christenen niet zozeer een ‘erfdeel des Heeren’, maar soms ook een succesfactor? Onlangs viel het me op een prolifecongres in Duitsland weer op. Toen een spreker werd ingeleid als moeder van vier kinderen werd ze getrakteerd op een applaus. Wat mij betreft een heel onchristelijke reactie. Zijn wij kinderen gaan zien als ons succes of onze trots? Waarmee we menselijk leven (onbewust) ook inzetten als instrument voor ons eigen geluk en status? En wat betekent dit voor sociale druk op kinderloze echtparen? Ik hoop en bid dat zij, mede in het licht van de ontwikkelingen van embryokweek, en ondanks de pijn van de kinderloosheid, tòch vrijheid ervaren om ook zonder kinderen gelukkig te leven voor Gods aangezicht.
Lees het eerste artikel hier!
Lees het tweede artikel hier!
