Abortus en mogelijke psychosociale gevolgen

Onderzoek uit 2011 toont aan dat 81%  van vrouwen die een abortus hadden ondergaan een verhoogd risico op geestelijke gezondheidsproblemen had¹⁴. Op grond van literatuuronderzoek is circa twintig jaar geleden de volgende onderverdeling gemaakt  van voorkomende psychosociale gevolgen¹⁵.

• (Ernstige) psychiatrische problemen als depressie en PTSS (posttraumatische stressstoornis). Meer specifiek: angst voor afwijzing, boosheid, depressieve gevoelens, geïrriteerdheid, gevoelens van verlies, hopeloosheid, afname van de zelfwaardering, schaamte, schuld, spijt, twijfel en verdriet.
• Relationele- en seksuele problemen (onder blijvende gevolgen noemen zowel mannen als vrouwen – na emotionele problemen – relatieproblemen op de tweede plaats);
• Lichamelijke klachten, slaap- en concentratieproblemen, toegenomen alcoholgebruik en energiegebrek;
• Specifiek abortusgerelateerde problemen als fantaseren over het kind, fobische reacties op kinderen of zwangere vrouwen en ‘anniversary reactions’ (d.w.z. dat de vrouw erg heftige emoties ervaart n.a.v. de abortus, rondom de datum die de verjaardag van haar kind had kunnen worden).

Uit het rapport Seksuele gezondheid in Nederland 2009 ¹⁶ (Rutgers) blijkt dat:

• slechts vier op de tien vrouwen die een abortus achter de rug hebben, geen gevolgen van een abortus ondervinden;
• één op de drie vrouwen tijdelijke emotionele klachten heeft; bij één op de vijf vrouwen zijn deze blijvend;
• één op de acht mannen en één op de zes vrouwen achteraf niet tevreden over hun beslissing is.

In de wetenschap is er discussie over de mate waarin psychische klachten het gevolg zijn van abortus. Volgens Jenneke van Ditzhuijzen wordt het idee dat de levensgebeurtenis van de beëindiging van een ongewenste zwangerschap psychische stoornissen “veroorzaakt” niet ondersteund. Dit is weersproken door Ward Biemans¹⁷. Duitse onderzoekers (2019) roepen op tot voorlichting van vrouwen over mogelijke psychische gevolgen abortus¹⁸.

De hulpverleningspraktijk van Er is hulp ondersteunt de overtuiging dat voorlichting over mogelijke gevolgen van abortus een morele plicht is, die valt onder het idee van ‘informed consent’, dat de patiënt alles goed moet begrijpen en weten welke gevolgen een behandeling gaat of kan hebben.

Zelfdoding

Een Amerikaanse studie van David Reardon heeft uitgewezen dat het risico op suïcide voor vrouwen na abortus ongeveer 3 keer hoger is dan voor vrouwen die hun zwangerschap hebben uitgedragen en die geen abortus hebben ondergaan.¹⁹

In de context van aan zwangerschap gerelateerde suïcide, heeft de mentale geschiedenis van de vrouw relatieve impact. Abortus kan een verzwarende factor zijn voor suïcide, speciaal voor de populatie at risk/risicogroep.²⁰

Informed Consent

De hulpverleningspraktijk van Er is hulp ondersteunt de overtuiging dat voorlichting over mogelijke gevolgen van abortus een morele plicht is, die valt onder het idee van ‘informed consent’: dat de patiënt alles goed moet begrijpen en weten welke gevolgen een behandeling gaat (kan) hebben.

1. Coleman PK. Abortion and mental health: quantitative synthesis and analysis of research published 1995-2009. Br J Psychiatry. 2011 Sep;199(3):180-6. doi: 10.1192/bjp.bp.110.077230. PMID: 21881096
2. Van Kooten, M., van Berlo, W., & Vanwesenbeeck, I. (2003), Psychosociale gevolgen van abortus: Een overzicht van de literatuur. Delft: Eburon, pag. 69.
3. Bakker, F., De Graaf, H., De Haas, S., Kedde, H., Kruijer, H. & Wijsen, C. (2009), Seksuele gezondheid in Nederland 2009, Rutgers Nisso Groep, pag. 56 en 57.
4. Ward J.A. Biemans, “‘Het risico op psychiatrische aandoeningenna abortus’”, TIJDSCHRIFT VOOR PSYCHIATRIE – JAARGANG 63 – JANUARI 2, 21.
5. Jacob L, Kostev K, Gerhard C, Kalder M. (2019) Relationship between induced abortion and the incidence of depression, anxiety disorder, adjustment disorder, and somatoform disorder in Germany. Journal of Psychiatric Research. 114:75-79. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2019.04.022 .
6. Reardon, D. C., Ney, P. G., Scheuren, F. J., Cougle, J. R., Coleman, P. K. and Strahan, T. W. (2002). Deaths Associated With Pregnancy Outcome: A Record Linkage Study of Low Income Women. Southern Medical Journal, 95(8), 834-841.
7. Puppinck, G., Law and Prevention of Abortion in Europe (2016), p. 68-70.