Abortus en traumaverwerking

Het grote aantal abortussen weerhoudt Schreeuw om leven niet om gemotiveerd ons werk te doen. Immers, elk leven telt. Naast het voorkomen van abortussen vragen we graag ook aandacht voor hulp aan vrouwen die een abortus hebben ondergaan, maar er nog (lang) niet klaar mee zijn.

Door Janneke Verhoeff

Gepubliceerd in Leef 39, nr 2, april 2023, 16-17

Ook al wordt er soms makkelijk over gesproken, veel vrouwen realiseren zich pas achteraf welke impact het afbreken van ontluikend leven heeft en dat een abortus kan leiden tot een diep geworteld trauma, dat met niemand kan worden gedeeld. Het verhaal van Saba is daarvan een voorbeeld. Na vijf jaar zwijgen vertelde ze het mij. Saba werd in een klein dorp als één van vijf dochters geboren. Ze zit nu in mijn kamer tegenover mij met een blik van woede, verdriet en radeloosheid. Ze vertelt haar verhaal. Nadat haar vader was overleden, vluchtte haar moeder met haar kinderen naar Nederland, waar Saba al snel werd uitgehuwelijkt aan een oudere, zeer autoritaire man. Tot drie keer toe werd Saba door hem verplicht een abortus te ondergaan. Kort na haar derde abortus zette hij haar op straat. Ze was teleurgesteld in haar man en vertrouwde niemand meer. Ze haatte haar moeder, die dit allemaal had bedacht en had een diep schuldgevoel voor wat ze had gedaan met haar drie ongeboren kinderen. Als ze haar verhaal heeft gedaan, wil Saba graag van mij weten of er nog leven mogelijk is voor haar. Haar wereld ligt aan stukken, haar zelfbeeld is kapot en de zin om verder te leven lijkt voorgoed verdwenen.

Volgens Janof Bulman ontstaan traumasymptomen als traumatische ervaringen eerder gevormde wereldbeelden doorbreken.  Janof gaat hierbij uit van van drie basisovertuigingen, waarmee elk mens lijkt te worden geboren:

1. De wereld is goed
2. Het bestaan is zinvol
3. Ik ben de moeite waard

Door ingrijpende gebeurtenissen kunnen deze overtuigingen geheel of gedeeltelijk worden aangetast, waardoor het leven minder veilig voelt. Door therapie kan de balans geheel of gedeeltelijk worden hersteld. Binnen Schreeuw om leven hebben we bijna dagelijks te maken met vrouwen die door abortus hun basisovertuigingen (voor een deel) zijn kwijtgeraakt.  Een paar voorbeelden:

1. De wereld om hen heen blijkt helemaal niet goed te zijn. Iedereen lijkt wat te zeggen te hebben over mijn lichaam en denkt daarbij vooral aan zijn/haar eigen belang. Het belang van mij telt nauwelijks mee en dat van het ongeboren leven wordt zelfs niet genoemd.
2. Na abortus blijken sommige vrouwen een enorme leegte te ervaren, die hen de zin van het leven ontneemt. Dit kan zo sterk zijn dan suïcidale gedachten en depressieve stemmingen de kans krijgen om te ontwikkelen. Mag ik wel leven, als mijn kind dat niet mocht?
3. Abortus heeft impact op het zelfbeeld van de vrouw. Ze vraagt zich bijvoorbeeld af: Ben ik niet een grote egoïst door voor mij zelf te kiezen ten koste van het kind? Kan ik mezelf nog aankijken in de spiegel>

Degenen die proberen hun leven terug te winnen na een trauma, gaan het proces aan om het evenwicht in hun leven te herstellen en de basisovertuigingen te herontdekken.

Nadat Saba haar verhaal bij een hulpverlenende organisatie had neergelegd, was het niet gelukt om ‘vrij’ te worden. Vrij van verdriet, vrij van schuld en vrij van schaamte. Hoe kon zij ooit een nieuw leven beginnen? Wie kon haar verlossen van haar schuld?

Het antwoord hebben we gevonden in het Woord van God en een symbool dat uitdrukking gaf aan Zijn vergeving voor wat ze had gedaan. We kwamen uit bij Openbaringen 2 vers 17, waarin staat: ‘Wie overwint zal een witte steen krijgen, en op die steen een naam die niemand kent behalve degene die hem ontvangt’.

Met deze tekst zijn we samen een verwerkingstraject gestart. Saba heeft een mooie grote steen gevonden en die heeft ze wit geschilderd. Op die steen stonden drie stippen, symbool voor de drie ongeboren levens, zonder naam. We hebben de steen aan God voorgelegd, om ze een nieuwe naam te geven, bij Hem bekend, maar die verder niemand weet. Daarna hebben we in het dorp, waar ze heeft gewoond, de gemeente gebeld of we op de begraafplaats de witte steen mochten plaatsen. Samen met een dominee zijn we op een bewuste morgen naar de begraafplaats gegaan en hebben de witte steen met de stippen een plek gegeven. Daar, samen bij het graf met de dominee, hebben we steen neergelegd en de tekst uit Openbaringen gelezen, waarbij de dominee woorden mocht doorgeven over vergeving van schuld. Saba mocht met volle overtuiging de vergeving van God ontvangen en aanvaarden.