Skip navigation
?
Onbedoeld zwanger?

Amerikaanse Hooggerechtshof schrapt mogelijk vonnis dat abortus mogelijk maakte

Geplaatst op 5 mei 2022 in Nieuws.

Op 2 mei 2022 gebeurde er iets opmerkelijks. Het vermeende eerste concept van een uitspraak van het Amerikaanse Hooggerechtshof werd gelekt. Nieuwssite Politico publiceerde het ruim zestig pagina’s tellende document op haar website. Dit is nog nooit gebeurd. Sterker nog, het Hooggerechtshof werd tot voor kort weleens aangeduid als het laatste instituut dat nog “lekproof” was.

De uitspraak gaat over een abortuskwestie van de rechtbank in Mississippi die is overgezet naar het hoogste hof. De verwachting was dat het hof twee oude vonnissen zou herzien die samen hebben gezorgd voor de huidige regelgeving rond abortus in Amerika: Roe v Wade en Planned Parenthood v Casey.

Uit het gelekte vonnis blijkt dat deze vonnissen, uit respectievelijk 1973 en 1992, nietig moeten worden verklaard en dat een meerderheid van de negen hoogste rechters hiervoor heeft gestemd. Dit zou betekenen dat alle abortuswetgeving teruggaat naar de staten. Op dit moment hebben Amerikaanse staten al enige ruimte om de regels rond abortus aan te passen, maar met het wegvallen van deze vonnissen zou het volledig teruggaan naar het democratische proces. Immers, de lokale bevolkingen van de staten kunnen zelf stemmen op de partij die hun voorkeur heeft.

Hoe is het document gelekt?

Over de reden voor het lekken wordt druk gespeculeerd. Veel conservatieve media lijken ervan overtuigd dat het moet zijn gelekt door een medewerker van één van de Democrat-rechters. Het motief hiervoor lijkt plausibel: druk uitoefenen op de rechters door middel van onrust onder het volk. De demonstraties die hiervoor nodig zouden zijn, werden al snel na het nieuws georganiseerd in een aantal staten. Anderen denken juist aan een conservatieve poging om rechter Roberts – die bekend zou staan om het succesvol overtuigen van andere rechters – te dwarsbomen. Ook zijn er journalisten die twijfelen aan de echtheid van het document, onder meer vanwege de soms passief-agressieve taal die erin lijkt te staan. Vooral in conservatieve Amerikaanse media spreekt men er schande van dat zo’n vertrouwelijk document kon lekken en ook nog werd gepubliceerd bij het – volgens bepaalde trendwatchers naar links neigende – Politico.

Ondertussen lijken de prominente leden van de Democratic Party redelijk in paniek. Bernie Sanders riep andermaal op tot het snel codificeren van Roe v Wade tot wetgeving. Anderen herhalen de eis dat het aantal rechters van het Hooggerechtshof moet worden verhoogd vanwege de ‘gestolen meerderheid die de Republican Party heeft veroorzaakt’.

Wordt abortus straks verboden?

Het meest lijkt men bang voor meer verbod op abortus. Maar is dat terecht? Het schrappen van ‘Roe’ en ‘Casey’ doet in feite niets voor of tegen abortus. Het zorgt er slechts voor dat staten zelf kunnen bepalen hoe ze met abortus omgaan, omdat federale regelgeving zal ontbreken.

In bepaalde staten kan verwacht worden dat abortus verder wordt beperkt nadat de vonnissen zijn vernietigd. Andere staten zullen mogelijk extra hard werken aan nog ruimere toegang tot abortus dan nu al het geval is, bijvoorbeeld door de limiet te verschuiven naar verderop in de zwangerschapsperiode. Dit alles kan leiden tot veel meer abortusmigratie, omdat vrouwen met een abortuskeuze zich zullen moeten wenden tot abortuscentra in andere staten dan waar zij wonen.

Zwakke grondslag

Al jaren was er veel te doen om met name Roe v Wade. Om het nu gelekte document te citeren: ‘De redenering van Roe was uitermate zwak’. Zelfs sommige abortusvoorstanders, waaronder voormalig rechter bij ditzelfde hof, wijlen Ruth Bader Ginsburg, vinden dat met name Roe vs. Wade op verkeerde en zwakke gronden tot stand kwam. Zij doelde met name op het abortusrecht op basis van de privacywet. Dit juridisch wankele fundament was voor veel mensen aan beide kanten reden te geloven dat het vonnis niet lang stand zou houden. Uiteindelijk heeft het, zoals het zich nu laat aanzien, toch nog bijna 50 jaar gefungeerd als de landelijke richtlijn.

Toch lijkt het ook problematisch dat de beslissing over abortus mogelijk teruggaat naar de grillen van Amerikaanse staatsverkiezingen. Denk aan de verschillende wetgevingen omtrent de doodstraf in hetzelfde land. Ook abortus zal, wanneer het niet langer grotendeels op landelijk niveau is geregeld, onderhevig worden aan lokale standpunten die van staat tot staat sterk kunnen verschillen.

Wat zegt Schreeuw om leven?

Onder de streep is Schreeuw om leven blij met deze nieuwe koers. De algemene visie binnen de prolifebeweging is dat het leven begint bij de bevruchting. Veel Amerikaanse staten lijken terug te willen naar een beperking van abortus die het levensbegin zoveel mogelijk nadert. Denk aan de zogenoemde hartslagwet (abortusverbod vanaf ongeveer 6 weken zwangerschap) die in Texas reeds geldt en bij een aantal andere staten op de plank ligt. Wij beschouwen het als positief nieuws dat er kennelijk binnen het Hooggerechtshof van Amerika veel waarde wordt gehecht aan het begin van leven. Wel benadrukken wij dat er naast eventuele verboden op staatsniveau ook goede hulpverlening moet staan.

Voor het werk van Schreeuw om leven heeft het nieuws uit Amerika vooralsnog weinig relevantie, omdat de situatie in Nederland een duidelijk ander karakter kent. Toch is het goed dat er een standpunt lijkt te worden ingenomen dat ook oog heeft voor het ongeboren kind. Wij hopen dan ook dat er ook in Nederland meer balans komt in hoe er over abortus wordt gesproken en hoe er wordt gedacht over oplossingen die een keuze voor het leven dichterbij brengen.